„Circadian” to urodowy trend na 2025 rok. Nic nie kosztuje i nie wymaga poświęceń

Sen to odpoczynek, ale nie dla skóry. Podobnie jak mózg, zajęty przechowywaniem nowych informacji i eliminowaniem toksycznych odpadów, skóra pilnie pracuje przez całą noc. Jako największy organ naszego ciała spędza cały dzień w superczujnym trybie ochronnym, zabezpieczając nas przed wszystkimi zewnętrznymi agresorami, takimi jak słońce, wiatr, ekstremalne temperatury czy zanieczyszczenia. W nocy zaś przechodzi w tryb regeneracji i naprawia wszystko, co w dzień się popsuło. A co, jeśli moglibyśmy wzmocnić te naturalne procesy odnowy, dostosowując się do zegara skóry i dostarczając jej tego, czego potrzebuje, dokładnie wtedy, kiedy tego potrzebuje? Na tym właśnie polega jej pielęgnacja zgodna z rytmem dobowym.

Włącz ciemność

Nasz zegar dobowy stale zakłócają zewnętrzne czynniki, takie jak temperatura czy pory, a także rodzaj spożywanego jedzenia. Ale najważniejszym regulatorem jest światło. Nasza siatkówka wykrywa sygnały świetlne, przesyłane do mózgu i wewnętrznego zegara, który następnie synchronizuje funkcje metaboliczne różnych organów zgodnie z otrzymanymi informacjami – dopasowując je do pory dnia. Jest to tak silny regulator, że osoby całkowicie niewidome (które nie mogą wykryć światła) mają zaburzenia rytmu dobowego związane z poważnymi zakłóceniami snu. Życie w niezgodzie z rytmem dobowym, w szczególności jedzenie późno w nocy lub zmienianie wzorców snu, zwiększa ryzyko rozwoju chorób układu krążenia, otyłości i cukrzycy typu 2, a także negatywnie wpływa na skórę.

Jak w zegarku

Termin „circadian” pochodzi od łacińskiego „circa”, oznaczającego „wokół”, i „diem”, czyli „dzień”, i odnosi się „do procesów biologicznych, które zachodzą w naszych ciałach w ciągu 24 godzin” — wyjaśnia dr Satchin Panda, ekspert w dziedzinie cykli dobowych w Instytucie Studiów Biologicznych Salka, autor „The Circadian Code” (2018). Te procesy biologiczne obejmują „naprzemienność czuwania/snu, produkcję hormonów, zmiany temperatury ciała, krążenia krwi, metabolizmu komórkowego i funkcji poznawczych (np. nasza szybkość reakcji osiąga szczyt około 15.30)”. Koncepcja ta zyskała popularność dzięki Nagrodzie Nobla w dziedzinie medycyny w 2017 roku. Uhonorowano nią trzech amerykańskich badaczy za odkrycia mechanizmów molekularnych regulujących cykl dobowy. Skłoniło to do licznych badań i zintensyfikowało działania w tym obszarze. „Dwadzieścia lat temu uważano, że wszystkie te funkcje kontroluje zegar główny, znajdujący się w podwzgórzu (w rdzeniu mózgu). Jednak badania pokazały, że każda z naszych komórek zawiera własny zegar zaprogramowany do aktywacji lub dezaktywacji tysięcy genów w różnych porach dnia i nocy” – wskazuje dr Satchin Panda. Prawie wszystkie funkcje organizmu podlegają rytmowi dobowemu, a skóra nie jest wyjątkiem: przechodzi przez różne fazy w ciągu 24 godzin i musi radzić sobie również z potencjalnymi zaburzeniami wynikającymi z nowoczesnego stylu życia.

Od zmierzchu do świtu

Od godziny 20.00 do 7.00 rano utrata wody przez skórę zaczyna się zwiększać (stąd znaczenie zwiększania nawilżenia skóry w nocy), a produkcja sebum spada, przez co bariera skórna staje się bardziej przepuszczalna. Dobra wiadomość: oznacza to, że jest ona wrażliwsza na miejscowo nakładane produkty, które tak obsesyjnie stosujemy przed pójściem spać. „Kiedy zapada noc, geny zegara wewnątrz komórek skóry zaczynają aktywować niezliczoną ilość mechanizmów naprawczych i regeneracyjnych” – wyjaśnia Caroline Bertrand, kierownik ds. aktywów i komunikacji naukowej w Sisley. Między 20.00 a północą moc detoksykująca skóry osiąga szczyt – oczyszczają się komórki i tkanki. Między północą a 3.00 (tzw. złota godzina) następuje większość podziałów komórkowych, w tym synteza kolagenu, kwasu hialuronowego i elastyny. Na koniec, między 23.00 a 4.00, przepływ krwi przez skórę osiąga maksimum, przyczyniając się do transportu składników odżywczych i usuwania toksyn.

Jedzenie późno w nocy i chodzenie spać o różnych porach nie tylko wpływają negatywnie na sen, lecz także zwiększają ryzyko chorób i niszczą skórę.

Ruch to Życie

Za aktywizację wszystkich tych mechanizmów regeneracji odpowiada jeden hormon: melatonina. Produkowana przez mózg w odpowiedzi na ciemność (stąd nazwa „hormon ciemności”), wysyła sygnał do receptorów skóry, które działają jak synchronizatory rytmu dobowego. Przy okazji melatonina również wyłapuje wolne rodniki – dba więc i o zdrowie, i o urodę. Jednak niezrównoważony styl życia może obniżyć poziom tego hormonu, co niesie ryzyko zakłócenia funkcji różnych organów i osłabienia regeneracji skóry. Ważne jest, by zauważyć, że serotonina, wydzielana, gdy podejmujemy aktywność fizyczną, jest prekursorem melatoniny. „Stąd fakt, że lepiej śpimy, gdy ćwiczymy” – stwierdza Caroline Bertrand. „Ciało, głowa i skóra na tym korzysta”.

Nie przeszkadzać!

Skóra jest zaprogramowana do naprawy w nocy, ale niehigieniczny styl (i tempo) życia poważnie zakłóca jej rytm: „Dni stają się dłuższe, noce krótsze, a nasz sen jest często gorszej jakości. Będzie to miało wpływ na zdolność skóry do optymalnej regeneracji i naprawy” – zauważa Armelle Souraud, dyrektor ds. komunikacji naukowej w Chanel. Rozwiązanie? Ułatwić resynchronizację skóry z jej zegarem biologicznym i ponownie uruchomić kluczowe cykle regeneracji i naprawy zdrowej skóry. W tym celu Chanel stworzyło Sublimage L’Extrait de Nuit: połączenie roślin o właściwościach regeneracyjnych związanych z chronopeptydem pochodzenia naturalnego, który pomaga promować syntezę genów dobowych. „Nasza skóra wie, co robić, cała sztuka polega po prostu na tym, by dać jej małe przypomnienie do działania” – oświadcza Caroline Bertrand. Inna marka premium, Sisley, ma ten sam cel. Jej Supremÿa La Nuit Le Grand Soin Anti-Âge to potężna formuła, która łączy składniki pochodzenia naturalnego, by oczyścić skórę, zwiększyć produkcję melaniny i syntezę kolagenu oraz pomóc komórkom w naprawie. Rezultat: gdy zadzwoni budzik, twoja skóra jest nawilżona, niezwykle wypoczęta i promienna.

Regularne ćwiczenia sprawiają, że lepiej śpisz (czytaj: lepiej się czujesz i lepiej wyglądasz). wszystko dzięki serotoninie, która jest prekursorem melatoniny.

Cała wstecz

Niezrównoważony styl życia to nie jedyna rzecz, która zmienia nasz rytm dobowy skóry. Na początku 2024 roku Dior przedstawił badanie na dorocznym kongresie badań dermatologicznych wykazujące, że 80 proc. synchronizatorów zegara w naskórku ulega zmianie z wiekiem, destabilizując go. Żeby przeciwdziałać temu procesowi, marka opracowała silny Midnight Rosapeptide (ekstrahowany o północy z róż
z Granville). To tak, jakby podwoić liczbę godzin snu – pozostawia on skórę jędrniejszą, bardziej promienną i lepiej przygotowaną do regeneracji po codziennych agresjach. A co z nieprzespanymi nocami? Możesz się obudzić zmęczona, ale twoja skóra opowie inną historię. Jeśli chodzi o wyczerpane rezerwy, francuska marka Carita opracowała Biotech Gold 24K – katalizator z „supermocami”, który zwiększa poziom ATP (adenozynotrifosforanu) w skórze – i połączyła go z niacynamidem, który wzmacnia jej zdolności bioenergetyczne nawet o 78 proc. Nowe produkty, takie jak Rise Serum 4 AM lub Secret Nocturne Anti-aging Night Cream Klytia, są również świetnym wprowadzeniem do rutyny pielęgnacyjnej zgodnej z rytmem dobowym. Idealna skóra, o której zawsze marzyłaś – tak! Teraz możesz ją sobie wyśnić!

Rytm dobowy – reaktywacja!

1. Jedz między 8.00 a 20.00 i ogranicz posiłki i przekąski do minimum.

2. Wyłącz telefon przed snem. Korzystanie ze smartfona zmniejsza produkcję melatoniny (niebieskie światło jest złe!), podczas gdy czytanie papierowej książki umożliwia normalne wydzielanie tego hormonu.

3. Utrzymuj regularny rytm snu w ciągu tygodnia, by ograniczyć ryzyko „społecznego jet-lagu” (to termin stworzony przez niemieckiego naukowca Tilla Roennenberga, opisujący niezgodność między funkcjonowaniem zegara biologicznego organizmu i rzeczywistego wzorca snu, która powstaje ze względu na naszą społeczną aktywność). W idealnym przypadku powinnaś spać 7–9 godzin na dobę.

4. Szanuj rytm pór roku, by dopasować swój styl życia jak najbardziej do naturalnych cykli światła.