Zakupoholizm – uzależnienie od zakupów. Jak rozpoznać i pokonać zaburzenie, które dotyka głównie kobiety?

W tym artykule:

1. Czym jest zakupoholizm?
2. Główne przyczyny uzależnienia od zakupów
3. Objawy związane z zakupoholizmem
4. Jakie są skutki kompulsywnych zakupów?
5. Jak pokonać nałogowe robienie zakupów?

Czym jest zakupoholizm?

Zakupoholizm to rodzaj uzależnienia behawioralnego, czyli niekontrolowane i niemające umiaru zachowanie związane z robieniem zakupów. Uzależnione osoby odczuwają wewnętrzny przymus nabywania nowych przedmiotów, niezależnie od stopnia ich przydatności, a także sytuacji finansowej.

Zakupy dla zakupoholika stają się ucieczką od problemów i skutecznym sposobem na poprawę nastroju. Jednak za każdym razem, gdy euforia związana z nowym nabytkiem mija, pojawiają się wyrzuty sumienia i uczucie pustki, wywołując kolejną falę zakupów. To nałóg, który prowadzi do problemów nie tylko psychicznych, ale i finansowych.

Główne przyczyny uzależnienia od zakupów

Do głównych przyczyn uzależnienia od zakupów można zaliczyć brak samokontroli i potrzebę zastąpienia negatywnych emocji pozytywnymi odczuciami. Zakupoholizm często dotyka osoby z innymi uzależnieniami lub takie, które obserwują podobne zachowania w swoim najbliższym otoczeniu. Dodatkowo, ludzie żyjący pod dużym stresem lub cierpiący na depresję, nierzadko wykorzystują zakupy jako sposób na chwilową poprawę nastroju.

W sidła kompulsywnego kupowania często wpadają kobiety, których sytuacja finansowa uległa nagłej poprawie. Zaburzenie może być również skutkiem pragnienia podążania za trendami, zaimponowania innym lub chęcią poprawy statusu społecznego. Zdarza się, że osoby, które w dzieciństwie doświadczyły biedy, wpadają w błędne koło robienia zakupów i gromadzenia dużej ilości zapasów. Jest to mechanizm obronny mózgu, pobudzany regularnie przez lęk przed utratą zarobionych środków.

Objawy związane z zakupoholizmem

Zakupoholizm to zaburzenie, prowadzące do kompulsywnego kupowania mnóstwa zbędnych rzeczy. Jego symptomy nie u wszystkich są takie same, ponieważ wiele zależy od stopnia nasilenia zjawiska. Oto główne objawy, które powinny wzbudzić twoją wzmożoną czujność:

• poświęcanie dużej ilości czasu na zakupy,
• kompulsywne nabywanie zbędnych rzeczy,
• obsesyjne myślenie i planowanie zakupów,
• emocjonalne uzależnienie od kupowania nowych rzeczy,
• przeznaczanie dużych środków finansowych na zakupy,
• zaniedbywanie obowiązków, relacji i pasji,
• nabywanie zbędnych, niewykorzystywanych przedmiotów,
• traktowanie zakupów jako sposób na poprawę nastroju,
• poczucie winy i wstydu, gdy euforia zakupami słabnie,
• problemy finansowe – zaległości w opłatach, nowe pożyczki.

Jakie są skutki kompulsywnych zakupów?

Zakupoholizm to nałóg i chociaż nie wydaje się tak niebezpieczny jak na przykład uzależnienie od narkotyków, to niszczy życie, a także rodziny. Konsekwencją obsesyjnego kupowania jest przede wszystkim znaczące pogorszenie się relacji z najbliższymi, głównie na skutek popadania w konflikty na tle niszczącego nałogu. Uzależniony odbiera każdą próbę pomocy jako personalny atak i bardzo często unika przyznania się do problemu. Zamiast tego osoba z zaburzeniem woli ograniczyć kontakty, a nawet zakończyć relację.

Zakupoholizm ma również opłakane skutki w sferze finansowej osoby uzależnionej. Kompulsywne kupowanie popycha nałogowca do przeznaczania środków na niepotrzebne zakupy czy też do zaciągania kredytów, hazardu, sprzedaży rodzinnego dorobku, a nawet kradzieży.

Uzależnienie, podobnie jak każde inne, działa destrukcyjnie na psychikę człowieka. Osoba z problemami odczuwa samotność, niekończący się stres i wyrzuty sumienia. Nieleczony zakupoholizm może prowadzić do stanów lękowych, ciężkiej depresji lub nerwicy.

Jak pokonać nałogowe robienie zakupów?

Czujesz, że nie możesz powstrzymać się przed kolejnymi zakupami, mimo że brakuje pieniędzy w portfelu? Zauważyłaś, że ktoś z twoich bliskich może cierpieć na zakupoholizm? Aby skutecznie poradzić sobie z manią zakupową, warto zacząć od uświadomienia sobie istnienia nałogu. Rozpoznanie problemu to kluczowy pierwszy krok, który pozwala na podjęcie dalszych działań. Kolejnym jest zrozumienie, co wywołuje potrzebę zakupów – mogą to być określone emocje, sytuacje czy miejsca. Rozpoznając „kusicieli", skutecznie ominiesz kłopoty.

Warto także wprowadzić dyscyplinę finansową, tworząc szczegółowy budżet domowy. Do sklepu koniecznie zabieraj wcześniej przygotowaną listę zakupów. Jeśli czujesz, że nowe przedmioty są sposobem na radzenie sobie ze stresem lub emocjami, staraj się znaleźć inne metody poprawy nastroju. Może rozmowy z bliskimi lub aktywność fizyczna?

W zaawansowanym stadium uzależnienia warto zwrócić się o pomoc do specjalisty. W przypadku zakupoholizmu terapia uzależnień przeprowadzana jest zarówno w trybie grupowym, jak i indywidualnym. Specjalista podczas psychoterapii podpowie m.in. jak walczyć z nałogiem, jakie procedury wdrożyć do życia codziennego, jak zmienić źródło szczęścia.