Megalomania: przyczyny i cechy zaburzenia. Jak rozpoznać megalomana?

W tym artykule:

1. Megaloman: kto to jest? Jakie są cechy megalomana?
2. Megalomania – jaka jest przyczyna zapadania na to zaburzenie?
3. Megalomania a związek i życie zawodowe: jak wygląda życie z megalomanem?
4. Jak leczyć megalomanię?

Megaloman: kto to jest? Jakie są cechy megalomana?

Megaloman jako określenie występuje w dwóch znaczeniach. W potocznym języku często nazywamy tak człowieka pysznego, bufonowatego, pewnego siebie. W psychologii megalomanię określa się stanem urojeń wielkościowych klasyfikowanych jako zaburzenia osobowości. Dotyczy osób o zawyżonej samoocenie i pewności siebie, która prowadzi do przeświadczenia o własnej wielkości i zdolności do osiągania rzeczy ponadprzeciętnych.

Najważniejsze cechy megalomana:

• wysoka samoocena i duża pewność siebie;
• przeświadczenie o własnej nieomylności;
• dominowanie w grupie;
• brak zdolności do przyjmowania krytyki;
• niska empatia;
• przeświadczenie o byciu stworzonym do wielkich celów;
• mała samoświadomość i zdolność do introspekcji.

Megalomania – jaka jest przyczyna zapadania na to zaburzenie?

Psychologowie pracujący z megalomanami upatrują się źródeł tego zaburzenia we wczesnych etapach rozwoju, czyli dzieciństwa, a także okresu dojrzewania. Na megalomanię łatwiej zapadają osoby, które w okresie dorastania nie dostały wystarczającej opieki na poziomie emocjonalnym, takich jak miłość, troska, czułość i akceptacja. Paradoksalnie mając niskie poczucie własnej wartości, megalomani w mechanizmie obronnym przyjmują postawę wyższościową i dominującą, aby otrzymać akceptację i uznanie w społeczeństwie.

Megalomania jest pokrewnym zaburzeniem do narcystycznego zaburzenia osobowości z taką różnicą, że pierwsi będą szukać podziwu i uznania, a drudzy – miłości i uwielbienia. W skrajnych przypadkach megalomania może nosić cechy schizofrenii, kiedy osoba zaburzona ucieka w świat fantazji przekonana o swojej wielkości i ma problem z trzeźwą i racjonalną oceną rzeczywistości.

Megalomania a związek i życie zawodowe: jak wygląda życie z megalomanem?

Postać megalomana może wydawać się interesująca i atrakcyjna, zwłaszcza w pierwszym etapie poznania. Pewna siebie i odnosząca sukcesy osoba dobrze maskuje swoje zaburzenie, ponieważ nie jest świadoma jego istnienia.

Przy dalszym poznaniu lub uczestniczeniu w różnych, zwłaszcza kryzysowych sytuacjach, megaloman odsłania swoje prawdziwe oblicze. Jest on (lub ona) osobą bardzo trudną do współpracy – dominuje w grupie, forsuje swoje zdanie, nie jest otwarty na kompromisy. Megalomani przez nieumiejętność współodczuwania będą łatwo manipulować innymi i wykorzystywać ich do swoich celów. Niektórzy z megalomanów posiadają syndrom Boga, wierząc, że powszechnie akceptowane reguły i zasady społeczne nie odnoszą się do nich.

Megalomani mają duże trudności w zawarciu wartościowych i trwałych relacji. Z racji tego, że dominują i manipulują, związki z nimi często kończą się toksycznymi i przemocowymi relacjami. Nie przyjmują słów krytyki i trudno się konfrontują, a jeśli do tego dojdzie – najczęściej przeinaczają sytuację, stawiając siebie w lepszej i wygranej pozycji.

Relacja z megalomanem skazana jest na porażkę, jeśli nie zdecyduje się na leczenie. Osoba pozostająca w relacji powinna jasno stawiać granice, mieć trzeźwą ocenę sytuacji i nie ulegać wpływom i naciskom osoby zaburzonej.

Jak leczyć megalomanię?

Megalomania jest trudna w diagnostyce i leczeniu, ponieważ wymaga dobrej woli pacjenta do poddania się terapii. Megalomani są przeświadczeniu o swojej doskonałości i nieomylności, nie potrafią się również konfrontować i trudno przyjmują słowa krytyki, dlatego ten pierwszy etap, czyli zaakceptowanie zaburzenia, jest najtrudniejszy.

Gotowy na poddanie się terapii megaloman – w zależności od stopnia zaburzenia – uczestniczy w psychoterapii indywidualnej lub grupowej. W niektórych przypadkach stosuje się terapię systemową, która angażuje osoby z otoczenia megalomana.