Diaboliczni, bezwzględni, przebiegli... i czuli. Cała prawda o ciemnych empatach

W tym artykule:

1. Ciemni empaci — co ich wyróżnia?
2. Ciemni empaci a relacje
3. Ciemni empaci: przykład
4. Ciemni empaci – jak się chronić?

Ciemni empaci są zawsze gotowi nieść pomoc, wysłuchać, pogłaskać po głowie. Po czym po paru tygodniach wypomnieć nam wszystko, co dla nas zrobili, i bezlitośnie wykorzystać do własnych celów. Znacie? To posłuchajcie.

Ciemni empaci — co ich wyróżnia?

Ciemni empaci zostali po raz pierwszy zidentyfikowani w badaniu z 2021 roku, opublikowanym w czasopiśmie Personality and Individual Differences. Naukowcy określili to jako „nową konstrukcję psychologiczną” dotyczącą osób, które wykazują wysoki poziom empatii, a jednocześnie posiadają tzw. „mroczne cechy”. W praktyce oznacza to kogoś, kto sprawia wrażenie troskliwego i wrażliwego, ale w rzeczywistości wykorzystuje te umiejętności do realizacji własnych celów.

Co wyróżnia ciemnych empatów:

1. Wysoka inteligencja emocjonalna - Ciemni empaci świetnie rozumieją uczucia innych i potrafią je interpretować. Ich empatia może być zarówno kognitywna (rozumienie emocji), jak i afektywna (współodczuwanie).
2. Charyzma i urok osobisty - Są często bardzo magnetyczni, co przyciąga do nich ludzi. Potrafią zdobywać zaufanie i łatwo nawiązywać kontakty.
3. Ukryty narcyzm - choć nie zawsze są otwarcie egoistyczni, mogą mieć silne pragnienie uznania i bycia podziwianym. Zależy im na tym, jak są postrzegani przez innych.
4. Makiawelizm - potrafią manipulować i dostosowywać swoje zachowanie do sytuacji. Nie zawsze działają w sposób oczywisty – często ich wpływ na innych jest subtelny.
5. Moralna elastyczność - nie są tak skrajnie bezwzględni jak psychopaci, ale potrafią balansować na granicy dobra i zła, dostosowując swoje działania do okoliczności.
6. Świadome wykorzystywanie empatii - w przeciwieństwie do klasycznych empatów, którzy pomagają innym bezinteresownie, ciemni empaci mogą używać swojej wrażliwości emocjonalnej do osiągnięcia własnych celów.

Ciemni empaci a relacje

Ze względu na swoją zdolność do odczytywania emocji i manipulacji, ciemni empaci mogą być zarówno wspaniałymi partnerami, jak i trudnymi osobami w związku. Często wzbudzają intensywne emocje – potrafią być wspierający i troskliwi, ale również nieprzewidywalni. Nie zawsze mają złe intencje – niektórzy z nich świadomie starają się działać etycznie, mimo swoich skłonności do kontroli i wpływu. Jednak ich relacje bywają skomplikowane, ponieważ mogą mieć trudności z prawdziwą otwartością i głębokim zaangażowaniem. Wszystko zależy od tego, jak dużą dana osoba ma samoświadomość i czy jest gotowa do pracy nad sobą. Niestety, u wielu z nich przeważają cechy narcystyczne, co sprawia, że nie chcą widzieć swojej ciemniejszej strony.

Ciemni empaci: przykład

Historia mojej znajomej pracującej w firmie PR-owej idealnie ukazuje mechanizm działania ciemnych empatów. Zaczęło się od tego, że jej szefowa, dziewczyna w podobnym wieku, zaprosiła ją w piątek wieczór na drinka po pracy. Początkowo nie wydawało się to naszej bohaterce niczym dziwnym, bo w biurze panowały dość luźne stosunki, a relacje zawodowe często przenikały do sfery prywatnej.

Podczas zakrapianej kolacji szefowa zaczęła jej się zwierzać, narzekała na ilość obowiązków i trudność pogodzenia pracy z wychowywaniem dzieci. Zachęcona tymi wyznaniami dziewczyna przyznała, że ją z kolei martwi sytuacja finansowa związana z drogim kredytem mieszkaniowym. Szefowa bardzo się przejęła tematem, dopytywała o szczegóły i obiecała pomóc.

W ciągu kolejnych tygodni regularnie prosiła dziewczynę o pomoc w sprawach służbowych, powołując się na prywatne rozmowy. Jednocześnie sugerowała, że wkrótce będzie mogła zaproponować pracownicy lepiej płatne stanowisko (ale za to nie płaciła za nadgodziny). Po kilku tygodniach sfrustrowana dziewczyna, która zarywała noce, wykonując nie swoje obowiązki, postanowiła zapytać wprost, kiedy może się spodziewać awansu. Na co jej chlebodawczyni odparła, że liczyła z jej strony na więcej zrozumienia i w takim wypadku nie będzie jej więcej o nic prosić.

Stosunki pogorszyły się na tyle, że nasza bohaterka zdecydowała się odejść z pracy, a wkrótce wyszło na jaw, że nie jest pierwszą osobą z firmy wykorzystaną w taki sposób.

Ciemni empaci – jak się chronić?

Przede wszystkim zwracać uwagę na spójność zachowań. Ciemny empata wobec ciebie będzie czuły i wspierający, a chwilę później może bez większej przyczyny warknąć na kuriera. Pamiętaj, żeby chronić swoje granice – manipulator będzie sprawdzał, na ile może sobie z tobą pozwolić. Jeśli zauważy, że się nie naginasz, szybko odpuści. Zaufaj swojej intuicji – jeśli czujesz, że dana osoba wywołuje u ciebie niepokój lub poczucie winy, zastanów się, czy tobą nie manipuluje.