Co to jest lypemania? Permanentne odczuwanie smutku i melancholii różni się od depresji, ale jest zagrożeniem dla zdrowia

Według słownika Akademii Francuskiej, melancholia oznacza „najczęściej w języku potocznym pewną skłonność duszy do odczuwania nieokreślonego smutku, w którym czasem pojawia się pewna przyjemność lub łagodność”. Ta definicja pojawia się szczególnie w literaturze, jak u Victora Hugo, który pisał w „Robotnikach morza” w 1866 roku:

„Melancholia to zmierzch. Cierpienie łączy się tam z ciemną radością. Melancholia to szczęście bycia smutnym”.

Jednak w psychiatrii, również według słownika Akademii Francuskiej, melancholia to „psychoza, której cechami charakterystycznymi są zwolnienie aktywności intelektualnej i psychomotorycznej oraz deprecjacja samego siebie”. W 2018 roku, ogłaszając, że cierpi na lypemanię, piosenkarz Marc Lavoine przywrócił tę chorobę na pierwsze strony gazet. Jednak ta choroba psychiczna, która w latach 80. XIX wieku stanowiła aż jedną czwartą pacjentów internowanych, zniknęła na początku XX wieku.

Lypemania, choroba melancholii?

Bycie „lypémane” (z greckiego „lypé” oznaczającego smutek oraz „manie” oznaczającego obsesję) oznaczało dosłownie bycie szaleńcem z powodu smutku. Psychiatryk Jean-Étienne Esquirol, uznawany za ojca organizacji psychiatrii francuskiej, wprowadził ten termin już w XIX wieku w swoim traktacie „De la lypémanie ou mélancolie”. Po Esquirolu, lypémania pojawia się w pracach psychiatrycznych, w tym w „Traité pratique et théorique des maladies mentales” Morela z 185 roku..

Opisywano go jako osobę skrytą, jęczącą, oderwaną od rzeczywistości, mało uczuciową, skłonną do samobójstw, z halucynacjami. Odrzucał wolę innych, zarówno rodzinnych, jak i medycznych. Unikał ubierania się i jedzenia. Lypemaniak, którego nastroje były spowolnione, przez godziny pozostawał nieruchomy, milczący, z opadającymi rękami. Miał oczy półzamknięte, brwi złączone, a głowę pochyloną na piersi — tak był przedstawiany w ikonografii medycznej XIX wieku. Jednak lypemania zniknęła. Nie była już wspomniana w czasopismach psychiatrycznych po latach 90. XIX wieku. W latach 20. XX wieku żaden pacjent nie otrzymywał już takiej diagnozy.

Depresja o cechach melancholijnych

Dziś lypemania częściej pojawia się w kontekście depresji z cechami melancholijnymi, jednej z najcięższych form depresji. Inserm wskazuje, że „depresje melancholijne charakteryzują się wysoką intensywnością, licznymi objawami somatycznymi, a także poczuciem winy, niegodności, samokrytyki oraz wysokim ryzykiem samobójczym, co wymaga natychmiastowej opieki”.

Zgodnie z „Podręcznikiem diagnostycznym i statystycznym zaburzeń psychicznych” Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (MSD), depresja z cechami melancholijnymi objawia się jednym z następujących objawów: utratą przyjemności z niemal wszystkich czynności, brakiem reakcji na zwykle przyjemne bodźce. Ponadto, musi występować trzy lub więcej z poniższych elementów: szczególny rodzaj depresyjnego nastroju, charakteryzujący się głębokim przygnębieniem, poczuciem beznadziei, depresją silniej odczuwaną rano, wczesnym porannym przebudzeniem, wyraźnym spowolnieniem lub pobudzeniem psychomotorycznym, anoreksją lub znaczną utratą wagi. Specyfikacja „z cechami melancholijnymi” stosowana jest, gdy te cechy występują w najcięższej fazie epizodu.

Tekst oryginalnie pochodzi ze strony ELLE FR.