10 najważniejszych filmów Małgorzaty Szumowskiej, które warto zobaczyć

W tym artykule:

1. „Ono” (2004)
2. „33 sceny z życia” (2008)
3. „Sponsoring” (2011)
4. „W imię…” (2013)
5. „Body/Ciało” (2015)
6. „Twarz” (2017)
7. „Córka boga” (2019)
8. „Śniegu już nigdy nie będzie” (2020)
9. „Infinite Storm” (2022)
10. „Kobieta z…” (2024)

Małgorzata Szumowska urodziła się 26 lutego 1973 roku w Krakowie. Jest absolwentką Łódzkiej Szkoły Filmowej, jednej z najbardziej prestiżowych filmowych uczelni w Polsce. Filmy Szumowskiej to tytuły, obok których trudno przejść obojętnie. Podejmują one niełatwe tematy społeczne i psychologiczne, takie jak religia, seksualność, relacje, tożsamość czy alienacja. Polska reżyserka ma w swoim dorobku kilkanaście produkcji, a niektóre z nich zasługują na szczególną uwagę. Które filmy Szumowskiej naprawdę trzeba obejrzeć?

„Ono” (2004)

To jeden z pierwszych i zdecydowanie najważniejszych filmów w dorobku Małgorzaty Szumowskiej. „Ono” opowiada historię młodej kobiety, Ewy (w tej roli Małgorzata Bela), która będąc w trudnej sytuacji życiowej, początkowo rozważa aborcję. Decyzję zmienia, gdy zaczyna komunikować się ze swoim nienarodzonym dzieckiem, "mówiącym" do niej w jej wyobraźni. Ten wewnętrzny dialog otwiera bohaterkę na głębsze zrozumienie siebie i otaczającego ją świata. Film Szumowskiej stawia pytania o sens życia, odpowiedzialność za drugiego człowieka oraz siłę relacji między matką a dzieckiem.

„33 sceny z życia” (2008)

„33 sceny z życia" to film surowy, emocjonalny i minimalistyczny. Szumowska wykorzystuje formę fragmentaryczną, przedstawiając historię w tytułowych 33 scenach, które razem tworzą pełen obraz życia głównej bohaterki. Jest nią Julia (Julia Jentsch), uznana fotografka, której uporządkowany świat zaczyna się rozpadać, gdy musi zmierzyć się z nagłymi, bolesnymi stratami w rodzinie. Jej matka, wybitna pisarka (grana przez Maję Ostaszewską), zostaje zdiagnozowana z nieuleczalną chorobą, a później umiera. Krótko po tym odchodzi również ojciec Julii. Julia próbuje poradzić sobie z żałobą, jednocześnie redefiniując swoje relacje, zwłaszcza z mężem (Maciej Stuhr) i przyjacielem rodziny, Adrianem (Peter Gantzler). Film przedstawia codzienne sytuacje i emocjonalne zmagania bohaterki, ukazując, jak radzi sobie ze stratą, samotnością i poczuciem braku kontroli nad życiem. Obraz Szumowskiej zdobył Nagrodę Specjalną Jury na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (2008) oraz Srebrnego Lamparta na Festiwalu Filmowym w Locarno (2008).

„Sponsoring” (2011)

Film Szumowskiej, znany międzynarodowo jako „Elles”, to prowokujący dramat, który eksploruje temat seksualności, moralności oraz społecznych uprzedzeń wobec pracy seksualnej. Anne (w tej roli Juliette Binoche) to dziennikarka francuskiego magazynu kobiecego, która pracuje nad artykułem na temat studentek zarabiających na życie poprzez sponsoring, czyli oferowanie usług seksualnych w zamian za pieniądze lub luksusowe dobra. W trakcie pracy nad reportażem poznaje dwie młode kobiety: Alicję (Joanna Kulig) i Charlotte (Anaïs Demoustier). Rozmowy z nimi wciągają Anne w świat, który jest dla niej jednocześnie fascynujący i szokujący. Bohaterka konfrontuje swoje wyobrażenia o moralności, seksualności i ekonomicznych wyborach z rzeczywistością życia swoich rozmówczyń. Stopniowo odkrywa, że ich historie wpływają na jej własne życie, małżeństwo i sposób postrzegania samej siebie.

„W imię…” (2013)

„W imię…” Małgorzaty Szumowskiej to obraz pełen subtelności, w którym reżyserka unika jednoznacznych osądów, skupiając się na ludzkiej stronie bohaterów. Główną postacią jest Adam (Andrzej Chyra), kapłan, który prowadzi ośrodek resocjalizacyjny dla młodzieży w małej, wiejskiej parafii. Bohater, pełen charyzmy i zaangażowania, szybko zdobywa szacunek lokalnej społeczności oraz wychowanków. Jednak z czasem wychodzi na jaw, że ksiądz ukrywa głęboko zakorzenioną tajemnicę – orientację homoseksualną. Spotkanie z Łukaszem (Mateusz Kościukiewicz) wywołuje w Adamie burzę emocji, z którymi musi się zmierzyć. Film „W imię…” pokazuje wewnętrzny konflikt bohatera – pomiędzy obowiązkami wynikającymi z kapłaństwa a jego własnymi pragnieniami i potrzebą bliskości.

„Body/Ciało” (2015)

Głównymi bohaterami filmu są cyniczny prokurator (Janusz Gajos) oraz jego córka Olga (Justyna Suwała), zmagająca się z anoreksją po śmierci matki. Ich relacja jest chłodna i pełna napięć, co dodatkowo utrudnia wspólne radzenie sobie z żałobą. W ich życie wkracza Anna (Maja Ostaszewska), terapeutka pracująca z osobami zaburzonymi odżywianiem, która wierzy w możliwość kontaktu ze światem duchowym. Anna twierdzi, że zmarła matka Olgi próbuje nawiązać z nimi kontakt, co prowadzi do nieoczekiwanych wydarzeń, zmieniających życie bohaterów. Film Szumowskiej charakteryzuje się minimalistyczną, a jednocześnie symboliczną narracją, z elementami czarnego humoru i surrealizmu. Reżyserka subtelnie balansuje między dramatem a komedią, tworząc dzieło, które skłania do refleksji, ale też potrafi rozbawić w nieoczekiwanych momentach. Obraz „Body/Ciało” otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia za najlepszą reżyserię na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie (2015), a także wiele nagród na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, m.in. za scenariusz i dla Justyny Suwały za debiut aktorski.

„Twarz” (2017)

Film „Twarz” Szumowskiej to satyryczne, a jednocześnie refleksyjne spojrzenie na współczesne polskie społeczeństwo. Porusza tematy związane z tożsamością, wyglądem zewnętrznym, religią i hipokryzją w relacjach międzyludzkich. To opowieść o odmienności i wykluczeniu w małej, hermetycznej społeczności. Głównym bohaterem filmu jest Jacek (Mateusz Kościukiewicz), młody mężczyzna o buntowniczej naturze, mieszkający w małym miasteczku na południu Polski. Jacek pracuje przy budowie największego na świecie pomnika Jezusa Chrystusa, co jest lokalnym przedsięwzięciem i symbolem religijnej dumy społeczności. Podczas pracy Jacek ulega poważnemu wypadkowi, w wyniku którego jego twarz zostaje zniekształcona. Przechodzi pionierską operację przeszczepu twarzy, co czyni go sensacją medialną, ale jednocześnie sprawia, że staje się obiektem odrzucenia i nieufności w swojej rodzinie i społeczności. Film Szumowskiej nagrodzono Grand Prix Jury (Srebrny Niedźwiedź) na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie (2018).

„Córka boga” (2019)

Film Szumowskiej „Córka boga” („The Other Lamb”) to anglojęzyczny thriller psychologiczny z elementami horroru, który podejmuje temat manipulacji, fanatyzmu religijnego i dojrzewania w zamkniętej społeczności. Jest to metaforyczna opowieść o wyzwalaniu się spod opresji i odkrywaniu własnej tożsamości. Film Szumowskiej skupia się na Selah (Raffey Cassidy), młodej dziewczynie dorastającej w izolowanej sekcie religijnej prowadzonej przez charyzmatycznego przywódcę znanego jako Shepherd (Michiel Huisman). Społeczność składa się wyłącznie z kobiet i dziewcząt, które są podzielone na "żony" i "córki", żyjąc w całkowitej zależności od Shepherd’a. Selah, wychowywana w duchu absolutnej wiary i podporządkowania, zaczyna kwestionować zasady sekty i intencje przywódcy, zwłaszcza gdy doświadcza pierwszych oznak dojrzewania oraz zaczyna dostrzegać cierpienie i niesprawiedliwość wobec innych kobiet. Jej wewnętrzna przemiana prowadzi ją do nieuchronnej konfrontacji z rzeczywistością i próby wyzwolenia.

„Śniegu już nigdy nie będzie” (2020)

Ten film Małgorzaty Szumowskiej „Śniegu już nigdy nie będzie” zdobył m.in. nagrodę specjalną na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji oraz Orła za najlepsze zdjęcia Michała Englerta. O czym opowiada? Żenia, którego gra Alec Utgoff – możecie go kojarzyć choćby z serialu „Stranger Things”), to nielegalny imigrant z Ukrainy, który zarabia na życie jako masażysta oferujący wizyty domowe mieszkańcom strzeżonego podwarszawskiego osiedla. Szybko okazuje się, że jego klienci – aspirujący przedstawiciele klasy średniej, mają wiele niezaspokojonych potrzeb emocjonalnych. Żenia jest wtajemniczony we wszystkie ich problemy, zmartwienia i sekrety. Chcąc nie chcąc, staje się dla nich kimś w rodzaju guru. W obsadzie, oprócz Aleca Utgoffa, znalazła się plejada gwiazd polskiego kina, m.in. Łukasz Simlat, Maja Ostaszewska, Weronika Rosati, Agata Kulesza, Katarzyna Figura oraz Andrzej Chyra. Film Szumowskiej był polskim kandydatem do Oscara, ale niestety finalnie nie dostał nominacji.

"Infinite Storm": Wyciszone studium charakteru [recenzja filmu]

„Infinite Storm” (2022)

Film „Infinite Storm” inspirowany jest prawdziwymi wydarzeniami. Opowiada historię Pam Bales (w tej roli Naomi Watts), która wybiera się na samotną wędrówkę w góry, a jej celem jest Góra Waszyngtona – najwyższy szczyt Gór Białych w stanie New Hapshire, gdzie zwykle panują ciężkie warunki atmosferyczne. Podczas wędrówki Pam spotyka mężczyznę kompletnie nieprzygotowanego do takiej wyprawy. Ratując obcego wędrowca przed śmiercią, ryzykuje własne życie. „Infinite Storm” to australijsko-brytyjsko-polska produkcja, do której scenariusz napisał Joshua Rollins („Przebudzenie”, „Contagion – Epidemia strachu”, „Mroczny Rycerz”. Autorem zdjęć jest oczywiście Michał Englert, z którym Szumowska pracowała również przy poprzednich filmach.

„Kobieta z…” (2024)

Filmy Szumowskiej często opowiadają o kobietach, pokazując ich różne oblicza i historie. Tak też jest i w tym przypadku. Produkcja „Kobieta z…” przybliża nam życie Anieli Wesoły (Małgorzata Hajewska-Krzysztofik), która od dzieciństwa, wtedy jeszcze jako Andrzej (Mateusz Więcławek), zmaga się z poczuciem, że jej ciało nie odpowiada jej wewnętrznemu "ja". Aniela przez lata ukrywa swoją prawdziwą naturę. Decyduje się również założyć rodzinę. Jednak ciągłe poczucie niezgodności sprawia, że jej życie jest pełne wewnętrznego konfliktu. „Kobieta z..." to nie tylko film o trudnościach, nadziei, miłości i walce o szczęście. To również film o Polsce i o tym, jak zmieniało się nasze społeczeństwo na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci. Film Szumowskiej i Michała Englerta (odpowiadał on nie tylko za zdjęcia i scenariusz, ale też reżyserię), brał udział w konkursie głównym Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji – Biennale Cinema 2023.

Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni: Kochać i być kochanym: „Kobieta z…” [RECENZJA]

Filmy Szumowskiej to produkcje, które zdecydowanie warto znać. Są to w dużej mierze międzynarodowe produkcje, doceniane na najważniejszych festiwalach filmowych i angażujące gwiazdy światowego formatu. Warto docenić także tematykę filmów Szumowskiej, która nie boi się poruszać delikatnych, trudnych i polaryzujących wątków. To czyni ją reżyserką odważną i zaangażowaną.