Andy Warhol: Jak wyglądało życie i twórczość artysty?

W tym artykule:

1. Andy Warhol: chorowite dziecko z duszą artysty
2. Andy Warhol: najpopularniejsze dzieła artysty
3. Andy Warhol: Factory
4. Zamach na Andy’ego Warhola

Andy Warhol: chorowite dziecko z duszą artysty

Andy Warhol, a właściwie Andrew Warhola przeszedł długą drogę od syna słowackich imigrantów do jednego z najbardziej rozpoznawalnych artystów XX wieku. Urodzony w 1928 roku w Pittsburghu już jako dziecko wykazywał zainteresowanie sztuką. Po matce, Julii Warhola odziedziczył talent plastyczny.

Oprócz miłości do sztuki matka przelała na syna swoje lęki związane z jego zdrowiem. Andy cierpiał na szkarlatynę, a później prawdopodobnie w wyniku powikłań zachorował na pląsawicę. Spędzając dużo czasu w domu, zamiast bawić się z kolegami, zaczął fascynować się komiksami i kulturą celebrytów. Rysował i tworzył kolaże z wycinek z gazet.

Ogromny wpływ na późniejsze życie Warhola miała jego relacja z matką. Niezwykle troskliwa, wręcz chorobliwie (do tego stopnia, że spała z synem bojąc się o jego zdrowie), trzymała go pod kloszem.

Po ukończeniu studiów na Carnegie Mellon University w Pittsburghu (1949 r.), przeprowadził się do Nowego Jorku. Rozpoczął karierę jako ilustrator czasopism i twórca reklam. Jego niecodzienne prace już wtedy przyciągały uwagę. Warhol był jednym z pionierów techniki sitodruku (serigrafia), dzięki której tworzył swoje ikoniczne dzieła.

Andy Warhol: najpopularniejsze dzieła artysty

Najważniejszy moment w karierze Andy’ego Warhola nastąpił w latach 60. To właśnie wtedy powstały najbardziej rozpoznawalne prace – serie z wizerunkami Marilyn Monroe, Elvisa Presleya i Elizabeth Taylor. “Marilyn Diptych” to jedna z najważniejszych prac Warhola. Przedstawia powtarzający się wizerunek Marilyn Monroe w jaskrawych kolorach. Dzieło to jest zarówno hołdem, jak i komentarzem na temat kultury celebrytów i przemijalności sławy. Praca ta jest częścią serii portretów, które powstały po nagłej śmierci Marylin w 1962 r.

"Campbell's Soup Cans" (1962) to z kolei seria przedstawiająca 32 puszki zupy Campbell, symbolizująca masową produkcję i konsumpcję w kulturze amerykańskiej. Obrazy te były punktem zwrotnym w jego karierze i jednym z najlepiej rozpoznawalnych dzieł pop-artu. Rok później Andy Warhol stworzył "Eight Elvises" – dzieło przedstawiające osiem powtarzających się sylwetek Elvisa Presleya, ucharakteryzowanego na postać filmowego kowboja. Obraz był przełomowy w sztuce powielania i przeszedł do historii jako jedno z najdrożej sprzedanych dzieł Warhola.

Wśród najbardziej rozpoznawalnych dzieł możemy jeszcze wyróżnić: “Brillo Boxes" (zestaw pudełek przedstawiających produkty Brillo, które wyglądają niemal identycznie jak prawdziwe opakowania), "Mao" (seria portretów chińskiego przywódcy Mao Zedonga, nawiązująca do politycznej propagandy i popkulturowego mitu, "Self-Portraits", "Death and Disaster" (seria prac przedstawiających tragiczne wydarzenia), "Banana" (grafika banana stworzona jako okładka albumu The Velvet Underground & Nico.)

Andy Warhol: Factory

Jednym z kluczowych miejsc w życiu i twórczości Warhola była jego legendarna „Factory” – studio na Manhattanie, które stało się centrum nowojorskiej bohemy. Przesiadywali tam artyści, muzycy, aktorzy. Jedną z nich była Edie Sedgwick - muza Warhola. Factory było miejscem, gdzie twórczość artystyczna łączyła się z dekadencją, narkotykami i eksperymentami. Warhol, będący na czele tej awangardy, rozwijał swoją koncepcję celebrytów jako produktów konsumpcji, które podobnie jak jego puszki zupy Campbell były masowo reprodukowane.

Andy, choć wydawał się zimny i zdystansowany, miał krąg bliskich przyjaciół, którzy inspirowali go i byli jego „supergwiazdami.” W "Dziennikach Andy'ego Warhola" pojawiają się m.in. Edie Sedgwick, Nico, czy Joe Dallesandro. Dla niektórych z nich, zwłaszcza dla Sedgwick, Warhol był niemal mentorem.

Edie była młodą, piękną i magnetyczną kobietą, która szybko zaczęła przyciągać uwagę elit artystycznych. Warhol, będący wówczas na szczycie swojej sławy, natychmiast zauważył jej potencjał. Ich spotkanie było jak artystyczne zderzenie dwóch bardzo różnych, lecz wzajemnie się uzupełniających światów.

Warhol, który eksperymentował z pop-artem i nowymi mediami, poszukiwał inspiracji do swoich projektów filmowych oraz nowych "twarzy". Ludzi, których mógł uczynić celebrytami swojego własnego świata. Edie, z jej unikalnym stylem i naturalnym talentem aktorskim, doskonale wpasowała się w jego wizję.

Ich współpraca była bardzo owocna: Edie zagrała w kilku filmach Warhola, takich jak "Poor Little Rich Girl" i "Beauty No. 2", w których Warhol wykorzystywał jej autentyczną charyzmę i złożoną osobowość.

Andy Warhol i Edie Sedgwick stworzyli niezapomniany duet – on w roli mentora, artysty, który chciał kontrolować każdy aspekt jej wizerunku, ona w roli spontanicznej, nieprzewidywalnej gwiazdy, która pozwalała mu ją wykorzystywać artystycznie. Z czasem jednak ich relacja zaczęła się psuć. Edie coraz bardziej czuła się manipulowana i pomijana. Zaczęła dostrzegać, że była dla Warhola jedynie "projektem". Edie nie mogła liczyć na prawdziwe zainteresowanie i wsparcie emocjonalne. W dodatku Warhol nie pomagał jej finansowo, co pogłębiało jej rozczarowanie, zwłaszcza gdy zaczęła mieć poważne kłopoty. Do tego doszły problemy z uzależnieniem od narkotyków. Warhol, niezdolny do zaoferowania Edie realnego wsparcia, zdystansował się od niej. Ich współpraca zakończyła się gwałtownie, gdy kobieta oskarżyła go o wykorzystanie jej wizerunku i porzucenie. Sedgwick zmarła w wieku 28 lat.

Zamach na Andy’ego Warhola

W roku 1968 do do legendarnej „Factory” dołączyła Valerie Solanas, amerykańska pisarka feministyczna. Solanas zyskała rozgłos nie tylko przez swoje poglądy, ale przede wszystkim przez próbę zabójstwa Andy’ego Warhola. Kobieta twierdziła, że powód ataku na Warhola był osobisty. Była przekonana, że artysta kontroluje jej życie i sabotuje karierę. Warhol i Solanas poznali się kilka lat wcześniej, kiedy Solanas próbowała rozpocząć karierę jako dramatopisarka. Przekazała mu swoją sztukę „Up Your Ass”, jednak Warhol uznał treść za zbyt prowokacyjną. Kiedy przyszła odebrać rękopis, dowiedziała się, że zaginął. Solanas poczuła się oszukana. Pewnego dnia przyszła do Warhola i oddała trzy strzały w jego kierunku, raniąc go w klatkę piersiową, wątrobę, żołądek i przeponę. Warhol przeżył. Po wypadku zmagał się z licznymi problemami zdrowotnymi, a jego życie, pełne eksperymentów i bohemy, zmieniło się nieodwracalnie. Od tego momentu artysta stał się bardziej ostrożny, a nawet paranoiczny – zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Później Solanas miała powiedzieć: - “Uważam swój czyn za czyn moralny. Jedyną rzeczą, która jest amoralna, jest to, że zawiodłam. Mogłam więcej ćwiczyć.” Została skazana na trzy lata więzienia.

Andy Warhol zmarł 22 lutego 1987 roku na skutek komplikacji po rutynowej operacji pęcherzyka żółciowego. Warhol od lat zmagał się z problemami zdrowotnymi, w tym z przewlekłymi dolegliwościami przewodu pokarmowego, które były związane z jego trudną rekonwalescencją po zamachu. Operacja miała być zabiegiem stosunkowo prostym. Jednak podczas pobytu w szpitalu doszło do komplikacji – najprawdopodobniej w wyniku niewydolności serca, co pogłębiło stan pooperacyjny i doprowadziło do jego śmierci. Miał 58 lat.